زخم سقف دهان چیست؟ معرفی روش های درمان آن

زخم سقف دهان یک نوع بیماری شایع است که هر فردی را در مقطعی از زندگی خود درگیر می‌کند. زخم‌ها و آفت‌های ایجاد شده در دهان با ایجاد مشکلاتی در انجام عملکردهایی مانند صحبت کردن، بلع و جویدن بر زندگی روزمره تأثیر منفی می‌گذارند. زخم‌های داخل دهانی گاهی به صورت یک برش کوچک دیده می‌شوند و در عرض چند روز خود به خود رفع می‌شوند و گاهی به زخم‌های دردناکی به نام آفت تبدیل می‌شود، که با درمان آفت دهان می توان به سرعت آن را بهبود بخشید.

در درمان خانگی زخم سقف دهان عموما از دهانشویه‌هایی با مواد طبیعی استفاده می‌شود. با توجه به اینکه آفت‌های مکرر دهان نشانه بیماری‌های جدی‌تر هستند و منجر به ایجاد زخم سقف دهان می‌گردد، باید در مورد بیماری‌های احتمالی مختلف بررسی‌های لازم انجام شود.

زخم سقف دهان چیست؟

هنگامی که از زخم‌های سقف دهان گفته می‌شود، به آسیب‌های مخاطی که در لب‌ها، زبان و زیر زبان، کام، لثه‌ها و گونه‌ها ایجاد می‌شود اشاره می‌کند. ممکن است بیماری ساده‌ای وجود داشته باشد که پس از مصرف مواد داغ یا گاز گرفتن‌های تصادفی، خودبه‌خود بهبود می‌یابند و همچنین زخم‌های دردناک ناشی از ویروس‌ها به شکل تبخال وجود دارد. یکی از شایع‌ترین ضایعات در دهان آفت یا زخم آفتی است که معمولاً ضایعات سفید، ملتهب و بسیار دردناکی هستند.

آفت‌ها که به طور مکرر به خصوص در زمان عفونت آنفولانزا رخ می‌دهند، معمولاً طی چند روز خود به خود بهبود می‌یابند. در صورت وجود آفت‌های مکرر و طولانی مدت، معمولاً بیماری‌های زمینه‌ای وجود دارند که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند. در چنین مواردی باید معاینات پزشکی برای این بیماری‌ها انجام شود. بیماری لثه و آبسه دندان نیز می‌تواند باعث زخم دهان شود. مشاهده شده است که زخم سقف دهان در زنان بیشتر از مردان است.

زخم‌های دهان همیشه ناشی از یک بیماری نیست. آسیب به سطح داخلی دهان و کام در هنگام مصرف غذا باعث ایجاد زخم سقف دهان می‌شود. در کودکان خردسال و نوزادان به دلایلی از جمله ضعف ایمنی به دلیل سوء تغذیه، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، احتمال ایجاد زخم‌های دهانی وجود دارد.

علت زخم سقف دهان

در بسیاری از موارد بیماری زخم دهان دلایل نامشخصی دارد. بیشتر زخم‌های داخلی دهان در اثر آسیب به پوشش داخلی دهان ایجاد می‌شوند. مثلا:

• گاز گرفتن ناخواسته داخل گونه یا وجود دندان تیز
• دندان مصنوعی نامناسب
• غذای سخت
• پر کردن نامناسب دندان بعد از عصب کشی دندان

ایجاد زخم سقف دهان توسط دارو

این بیماری گاهی اوقات می‌تواند توسط برخی داروها ایجاد شود، مانند:

• داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن
• نیکوراندیل دارویی که گاهی برای درمان آنژین استفاده می‌شود.
• مسدود کننده‌های بتا برای درمان بیماری‌هایی مانند آنژین صدری، فشار خون بالا و ریتم غیر طبیعی قلب استفاده می‌شود.
• عوارض جانبی شیمی درمانی یا رادیوتراپی که به عنوان موکوزیت شناخته می‌شود.

در زیر انواع زخم دهان با عکس را می توانید ببینید:

علائم و نشانه های زخم سقف دهان

زخم سقف دهان می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله آسیب‌های فیزیکی، عفونت‌ها، واکنش‌های آلرژیک یا بیماری‌های سیستمیک ایجاد شود. علائم و نشانه‌های زخم سقف دهان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد و حساسیت: معمولاً زخم‌ها با درد همراه هستند که ممکن است با خوردن یا نوشیدن تشدید شود.
• قرمزی و التهاب: ناحیه اطراف زخم ممکن است قرمز و ملتهب شود.
• وجود توده یا برجستگی: در برخی موارد، زخم‌ها به صورت توده‌های کوچک یا برجستگی ظاهر می‌شوند.
• خونریزی: زخم‌ها ممکن است به راحتی خونریزی کنند.
• ترشحات سفید رنگ: برخی از زخم‌ها ممکن است با تشکیل پلاک‌های سفید یا ترشحات همراه باشند.
• بوی بد دهان: زخم‌ها ممکن است باعث بوی بد دهان شوند.
• احساس سوزش یا خارش: زخم‌ها ممکن است باعث احساس سوزش یا خارش شوند.
• اشکال در بلع یا صحبت کردن: در صورت وجود زخم‌های بزرگ یا دردناک، بلعیدن یا صحبت کردن ممکن است دشوار شود.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم و نشانه‌ها، با دندانپزشک مشورت کنید تا علت دقیق زخم مشخص شود.

علائمی که نشان می دهد عفونت قارچی است

عفونت قارچی در سقف دهان، که معمولاً به عنوان کاندیدیازیس دهانی شناخته می‌شود، می‌تواند علائم خاصی داشته باشد که به شناسایی این نوع عفونت کمک می‌کند. برخی از علائم عفونت قارچی در سقف دهان عبارتند از:

• لکه‌های سفید یا کرم رنگ
• قرمزی و التهاب
• حس سوزش یا درد
• خشکی دهان
• تشکیل پلاک‌های سفید یا زرد رنگ
• احساس چسبندگی یا ناخوشایند در دهان
• بوی بد دهان

علت قرمزی سقف دهان چیست؟

دلایل مختلفی می‌تواند باعث ایجاد قرمزی و التهاب سقف دهان شود:

• آفت دهان: نواحی قرمز ملتهب با ترشحات و خون‌ریزی‌های موضعی ایجاد می‌کند.
• ویتامین‌های کمبود: کمبود ویتامین B12، آهن، اسیدفولیک و روی باعث التهاب و زخم می‌شود.
• استفاده از مواد سفید کننده دندان: در برخی افراد حساسیت ایجاد می‌کند.
• بیماری‌های خودایمنی: مثل پمفیگوس مخاطی.
• اختلالات گوارشی: مانند بیماری ریفلاکس معده به مری.
• برخی داروها: مصرف برخی داروها مثل ضد فشارخون‌ها.

چنانچه علائم بهبود نیافت، باید به پزشک مراجعه کرد تا علت دقیق مشخص و درمان شود.

درمان خانگی زخم سقف دهان

زخم سقف دهان معمولاً نیازی به درمان ندارد، زیرا خود به خود ظرف یک یا دو هفته از بین می‌رود. با این حال، درمان می‌تواند به کاهش تورم و کاهش هر گونه ناراحتی کمک کند. عدم درمان خانگی قرمزی سقف دهان ممکن است در طولانی مدتی بر خوردن و آشامیدن تأثیر بگذارد.

زخم‌های دهان معمولاً با غرغره کردن با مواد طبیعی بهبود می‌یابند. بشر برای رفع این مشکل از زمان‌های قدیم از روش‌های طبیعی استفاده می‌کرده است.

جوش شیرین برای زخم سقف دهان

جوش شیرین اغلب برای زخم‌هایی که در دهان ایجاد می‌شود استفاده می‌شود. با تاثیر جوش شیرین در کاهش التهاب، هم زخم بهبود می‌یابد و هم درد تسکین می‌یابد. مخلوطی که به صورت خمیری با مخلوط کردن یک قاشق چایخوری جوش شیرین با مقداری آب گرم تهیه می‌شود باید روی زخم مالیده شود و مدتی روی زخم بماند. سپس این مخلوط را باید با آب گرم تمیز بشویید.

استفاد از نمک برای زخم سقف دهان

غرغره کردن با آب نمک می‌تواند در درمان زخم سقف دهان مفید باشد. نمک همچنین آفت دهان را تسکین می‌دهد. یک قاشق چای خوری نمک معمولی خانگی در نصف لیوان آب گرم حل می‌شود و می‌توانید به مدت ۱۵ تا ۳۰ ثانیه بدون قورت دادن، چندین بار در روز یا حتی هر چند ساعت یکبار با این آب غرغره کنید.

استفاده از روغن گل میخک

روغن میخک دارای خواص تسکین دهنده درد است. می‌توان از آن برای تسکین درد در ضایعات آفتی مانند دهان استفاده کرد که می‌تواند بسیار دردناک باشد.

تاثیر آلوئه ورا بر زخم سقف دهان

ژل گیاه آلوئه ورا را می‌توان به طور مستقیم روی زخم‌ها قرار داد تا درد را کاهش دهد و روند بهبود را تسریع کند. آب آلوئه ورا نیز همین اثر را نشان می‌دهد. همچنین نشان داده شده است که در سایر ضایعات دهانی مانند ترک خوردگی لب و تبخال مفید است.

ریشه شیرین بیان

خواص درمانی طبیعی ریشه شیرین بیان در فع و بهبود زخم‌های دهان نیز نتایج مثبتی به همراه دارد.

استفاده از روغن نارگیل

روغن نارگیل یک عامل ضد میکروبی طبیعی است. دهان شویه روغن نارگیل برای مخلوط کردن با روغن کنجد یا سایر روغن‌های خوراکی، کاربردی است که از زمان‌های قدیم در درمان زخم‌های دهان مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

چای مریم گلی برای زخم سقف دهان

مریم گلی، یکی از قدیمی‌ترین گیاهان میکروب کش شناخته شده، می‌تواند در درمان زخم‌های دهان نیز استفاده شود. چای مریم گلی به شکل برگ که به راحتی در همه جا یافت می‌شود را می‌توان بعد از دم کشیدن در آب داغ، با غرغره کردن یا نگه داشتن مقدار کمی در دهان و نوشیدن آن استفاده کرد. دهانشویه مریم گلی بهداشت دهان را تامین می‌کند، التهاب را کاهش می‌دهد و برای تسکین درد مفید است.

زخم‌های دهانی که با روش‌های طبیعی فوق الذکر از بین نمی‌روند یا به طور مکرر عود می‌کنند ممکن است نشانه بیماری‌های جدی‌تری باشد. در چنین شرایطی از گرفتن نوبت با متخصص گوش و حلق و بینی یا دندانپزشک غافل نشوید.

آنتی بیوتیک برای عفونت سقف دهان

در درمان زخم سقف دهان که با روش‌های طبیعی بهبود نمی‌یابند، می‌توان از آنتی بیوتیک‌ها یا عوامل ضد ویروسی استفاده کرد.

• آموکسی سیلین (داروی موثر برای عفونت دهان)
• آزیترومایسین
• سفوکسیتین
• مترونیدازول
• پنی سیلین

دهانشویه‌ برای جلوگیری از عفونت دهان

برای جلوگیری و درمان سریع زخم سقف دهان می توانید از برخی دهانشویه ها استفاده کنید:

• دهانشویه کلرهگزیدین گلوکونات
• دهانشویه پرسیکا
• دهانشویه پاروئکس

کلام آخر

زخم سقف دهان می‌تواند موقتی و کمکی باشد، اما در صورت ادامه یا تشدید علائم حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کرد تا علت اصلی شناسایی و درمان مناسب انجام شود. استفاده از داروهای تجویزی، رعایت بهداشت دهان و جلوگیری از تحریک بیشتر زخم، در کنار درمان تخصصی پزشک می‌تواند به بهبود هرچه سریع تر زخم کمک کند.

این مطلب توسط تیم نویسندگان وبسایت نوشته شده است.

دکتر ثنا جباری

سوالات متداول

علت ایجاد زخم سقف دهان چیست؟

عوامل باعث ایجاد زخم در سقف دهان می توان به ضربه خوردن دهان، آفت، عفونت، دارو، کمبود ویتامین اشاره کرد.

برای زخم سقف دهان چی خوبه؟

برای زخم سقف دهان معمولا ضد قارچ‌های موضعی به مدت ۲ هفته تجویز می‌شوند که معمولاً برای کاندیدیازیس بدون عارضه دهان یا برفک دهان مؤثر هستند.