آبسه دندان چیست؟

آبسه دندان به صورت کلی به حالتی گفته می شود که در آن تجمع (و خروج) چرک در اطراف دندان مشاهده می شود. این چرک در اثر عفونت ناشی از باکتری هاست. در مواجهه با آبسه دندانی، پیش از هر اقدامی باید منشا آن مشخص شود در اکثر مواقع آبسه دندانی به علت پوسیدگی شدید تاج دندان است که سبب آلودگی و التهاب فضای داخلی کانال ریشه وانتشار عفونت در اطراف ریشه دندان شده است. اما گاهی هم ممکن است منشا آبسه دندانی، مشکلات مربوط به لثه باشد. در این مقاله راجع به آبسه دندانی که مربوط به عفونت ریشه دندان است صحبت می کنیم.

همان طور که در تصویر زیر مشخص است ریشه قسمتی از دندان است که درون استخوان فک قرار می گیرد( و به همین دلیل در حالت عادی قابل مشاهده نیست). روی استخوان فک را لثه می پوشاند. آبسه دندانی ممکن است مزمن و بدون درد باشد یا حاد و همراه با درد شدید به خصوص در حین جویدن و فشار باشد. تورم ناشی از آبسه ممکن است موضعی و محدود به یک دندان باشد یا آنقدر وسیع شود که به صورت هم گسترش یابد.

درمان آبسه دندان چیست؟

در صورتی که پوسیدگی تاج دندانی که عامل آبسه است به حدی شدید باشد که نتوان آن را با روکش هم بازسازی کرد، دندان باید کشیده شود اما در بسیاری از موارد دندان قابل نگهداری است و حتما باید عصب کشی دندان (درمان ریشه) شود. در این درمان با حذف پوسیدگی های تاج و تمرکز بر پاکسازی و شست و شو و و ضدعفونی فضای داخلی کانال ریشه، منبع اصلی عفونت فعلی یعنی باکتری های موجود در کانال ریشه حذف می شوند. با حذف منشا عفونت، التهاب در فضای اطراف ریشه کاهش می یابد، فشار و چرک در بافت های اطراف ریشه کم شده و در نهایت به کمک سیستم ایمنی بدن عفونت درمان می شود.
اگر می خواهید راجع به درمان آبسه ناشی از عفونت ریشه دندان بیش تر بدانید این دو مطلب را بخوانید:

برای درمان عفونت ریشه دندان چه باید کرد؟

درمان عفونت ریشه “دندان عصب کشی شده”

آیا آبسه دندان خود به خود درمان می شود؟

آبسه دندان خود به خود درمان نمی شود اما ممکن است به طور موقتی از بین برود. این حالت به معنی برطرف شدن عفونت و بهبودی قطعی نیست بلکه صرفا نشانه های خارجی عفونت موجود در اطراف ریشه از بین رفته اند. درمان آبسه دندان تنها از طریق اقدامات دندانپزشکی ممکن است و هیچ دارویی به تنهایی نمی تواند درمان قطعی انجام دهد.

درمان خانگی آبسه دندان چیست؟

متاسفانه بسیاری از راهکارهای خانگی که در اینترنت برای درمان آبسه دندان تجویز می شوند به هیچ عنوان منشا علمی ندارند. بهتر است در صورت بروز آبسه در سریع ترین زمان ممکن به دندانپزشک مراجعه کنید و در اسرع وقت عصب کشی (درمان ریشه) شما آغاز شود. برای کاهش ورم در خانه استفاده از کمپرس سرد می تواند کمک کننده باشد و مصرف آنتی بیوتیک (چرک خشک کن) نیز بهتر است مطابق با دستور و تجویز دندانپزشک باشد.

برای اطلاعات بیش تر این مطلب را بخوانید: عصب کشی دندان در خانه ممکن است؟

چه آنتی بیوتیکی برای آبسه دندان مصرف شود؟

در مورد آبسه دندان فقط در این شرایط آنتی بیوتیک تجویز می شود:
اگر ورم ناشی از آبسه حاد دندان وسیع باشد و به بافت های صورت مانند گونه، اطراف چشم، چانه و زیر چانه و گردن و … گسترده شده باشد یا آبسه حاد دندان موجب تب شدید، ضعف و بی حالی، درگیری غدد لنفاوی یا ناتوانی در میزان باز کردن دهان شده باشد.
البته در این موارد نیز مصرف آنتی بیوتیک فقط یک اقدام جانبی و کمکی بوده و در کنار عصب کشی(درمان ریشه) به درمان قطعی عفونت دندان کمک می کند. هنگامی که شرایط ذکر شده وجود نداشته باشد مصرف آنتی بیوتیک نه تنها ضروری نیست بلکه بی تاثیر است.
شایع ترین آنتی بیوتیک هایی که برای آبسه دندان تجویز می شود آموکسی سیلین و مترونیدازول هستند. در صورتی که ورم ناشی از آبسه پیشرونده باشد و سرعت گسترش آن زیاد باشد بهتر است آنتی بیوتیک تزریقی تجویز شود چون سرعت تاثیر آن بیش تر است. به طور معول در این شرایط آمپول پنی سیلین تجویز می شود. اما اگر کسی به پنی سیلین حساسیت داشته باشد می توان از آمپول کلیندامایسین استفاده کرد.

برای اطلاعات بیشتر راجع به مصرف آنتی بیوتیک این مطلب را نیز بخوانید: برای درمان عفونت ریشه دندان چه باید کرد؟

آبسه مزمن دندان چیست؟

آبسه مزمن دندان به حالتی گفته می شود که معمولا دندان دردناک نیست اما در لثه اطراف دندان خروح چرک به صورت موضعی وجود دارد. در این حالت ممکن است یک برجستگی یا تورم کوچک شبیه یک جوش کوچک در لثه مجاور دندان دیده شود.در صورت بروز آبسه مزمن که منشا آن عفونت ریشه دندان تشخیص داده شود، نیازی به مصرف آنتی بیوتیک نیست و و تنها نیاز به عصب کشی (درمان ریشه) وجود دارد.

داروی مناسب برای تسکین آبسه دندان دردناک چیست؟

در صورتی که آبسه دندان دردناک است می توانید از مسکن ژلوفن استفاده کنید. در صورتی که درد شدید است، مصرف ترکیبی ژلوفن همراه با استامینوفن کدیین موثرتر است. همین طور ترکیب ایبوپروفن و استامینوفن و کافئین که در داروخانه ها تحت عناوینی مانند نوافن به فروش می رسد هم موثر است.
در صورتی که به علت بیماری های زمینه ای مانند آسم یا مشکلات گوارشی یا هر گونه ممانعت دارویی، قادر به مصرف ژلوفن(ایبوپروفن) نیستید می توانید از استامینوفن ساده استفاده کنید. همین طور برای تجویز مسکن های تزریقی بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید

برای اطلاعات بیشتر در این زمینه این دو مطلب را بخوانید:

برای دندان درد چه قرصی بخورم؟

درد بعد از عصب کشی دندان طبیعیست؟

آیا می توان عصب کشی را در حضور آبسه دندان انجام داد؟

بسیاری به اشتباه تصور می کنند که وقتی دندان دارای علائم حاد آبسه است نمی توان عصب کشی (درمان ریشه) را آغاز کرد. در حالی که انجام عصب کشی (درمان ریشه) به درناژ(خروج چرک)، کاهش فشار در بافت های اطراف ریشه و فروکش کردن علائم آبسه کمک می کند و بهبودی را تسریع می کند. این تصور کاملا اشتباهی است که باید ابتدا با مصرف چرک خشک کن(آنتی بیوتیک) علائم را به طور کاما تسکین داد و سپس عصب کشی (درمان ریشه) آغاز شود.
مگر این که شدت ورم ناشی از آبسه حاد به حدی زیاد باشد که به علت ایجاد مشکل در بلع، تنفس یا دید نیاز به بستری شدن فوری در بیمارستان برای درناژ(تخلیه چرک) و تجویز آنتی بیوتیک وریدی باشد. به علاوه در این شرایط اورژانسی خیلی از بیماران دارای محدودیت در باز کردن دهان نیز هستند .در نتیجه در موارد این چنینی ابتدا درناژ (تخلیه چرک) آبسه انجام شده و به کمک آنتی بیوتیک علائم تخفیف داده می شود و پس از بهبودی نسبی در اولین فرصت ممکن عصب کشی (درمان ریشه) آغاز می شود.

خطرات آبسه دندان چیست؟

اگر آبسه حاد دندان درمان نشود و ورم به فضاهای صورتی گسترش یابد می تواند با ایجاد مشکل در تنفس، بلع و حتی دید خطرناک و تهدید کننده حیات باشد.
لازم به ذکر است که حتی اگر بیمار سابقه ای از آبسه در گذشته داشته که بدون درمان دندانپزشکی و تنها با مصرف آنتی بیوتیک بهبود یافته است منشا عفونت، یعنی آلودگی در فضای داخلی کانال ریشه دندان کماکان در جای خود باقیست و نه تنها در آینده احتمال عود مجددعلائم وجود دارد بلکه عفونت به مرور زمان پیشرفت کرده وسیع تر می شود و سبب می شود استخوان بیش تری در اطراف ریشه دندان از دست برود. در این حالت به تعویق انداختن انجام عصب کشی (درمان ریشه) ممکن است سبب شود دندانی که در حال حاضر قابل درمان و نگهداری است، در آینده کشیدنی شود. استخوانی که در نتیجه عفونت ریشه دندان از بین می رود، به صورت یک هاله سیاه در اطراف ریشه دندان در رادیوگرافی (عکس) دندان دیده می شود.
عکس 4

علت آبسه دندانی که در گذشته عصب کشی شده چیست؟

اگر تاج دندانی که قبلا عصب کشی شده مجددا پوسیده شود، فضای داخلی کانال ریشه مجددا آلوده و ملتهب می شود. همین طور اگر مشکلاتی در عصب کشی قبلی دندان وجود داشته باشد، کانال ریشه دندان ممکن است دوباره ملتهب و عفونی شود. این التهاب و عفونت می تواند به اطراف ریشه دندان گسترده شده و سبب بروز آبسه دندان شود. در این حالت برای این دندان باید درمان مجدد ریشه دندان انجام شود.

علت ورم صورت در دندانی که به تازگی عصب کشی شده چیست؟

گاهی ممکن است در روزهای بعد از عصب کشی (درمان ریشه)، لثه اطراف دندان و حتی بافت های صورت ورم کند. این حالت اگرچه شایع نیست اما ممکن است. در بسیاری از موارد بروز این ورم تنها یک عارضه بعد از درمان به علت تحریک بافت های اطراف ریشه در حین درمان بوده و به هیچ عنوان نشانه عفونت نیست و ممکن است هیچ ارتباطی به کیفیت درمان یا موفقیت آن در آینده نداشته باشد. در اکثر موارد این ورم با صبر و ظرف چند روز بهبود می یابد.

برای اطلاعات بیشتر در این زمینه این مطلب را بخوانید:

مراقبت های بعد از درمان ریشه (عصب کشی) چیست؟

نوشته شده توسط دکتر ثنا جباری(متخصص درمان ریشه)