روش های درمان آفت دهان

همه ما در طول زندگی خود حداقل یک بار با زخم سقف دهان و زخم های دردناک موجود در بافت داخلی دهان، موسوم به آفت دهان مواجه شده ایم؛ و برای دانستن علت آفت و روش درمان آفت دهان بسیار کنجکاو بوده ایم. به همین دلیل در این مطلب قصد داریم به مهم ترین سوالات شما راجع به علت این زخم های غشای مخاطی دهان و درمان های خانگی و دارویی آفتپاسخ دهیم.

بیماری آفت دهان چیست؟

آفت دهان ضایعاتی کوچک و غیر مسری و کم عمقی هستند که روی بافت نرم غشای مخاطی دهان و زبان و پایه لثه فرد ایجاد می شوند. این ضایعات عموما بسیار دردناک بوده و برخلاف تبخال روی لب ها ایجاد نمی شوند و قابلیت انتقال به شخص دیگری را نیز ندارند. آفت های دهانی دارای اشکال بیضی یا دایره ای شکل بوده و عموما به رنگ های سفید و یا زرد با محیطی سرخ رنگ مشخص می شوند.

علت آفت دهان چیست؟

هنوز نتایج مطالعات گوناگون نتوانسته علت اصلی آفت های دهان را مشخص کند. اما بنا به حدس پژوهشگران علت این ضایعات می تواند عوامل ذیل باشد:

• وراثت
• آسیب بافتهای داخلی دهان بر اثر گاز گرفته شدن ناگهانی یا مسواک زدن
• حساسیت به خمیر دندان ها یا دهان شویه هایی که حاوی سدیم لوریل سولفات هستند
• حساسیت غذایی و دارویی
• باکتری عامل زخم معده یا هلیکوباکتر پیلوری
• رژیم غذایی فاقد ویتامین ها و مواد معدنی ضروری نظیر ویتامین ب 12، روی و آهن
• استرس و اضطراب
• تغییرات هورمونی بانوان در طی دوره های قاعدگی
• ویروس ایدز و سایر ویروس هایی که موجب سرکوب سیستم ایمنی بدن فرد می شوند
• بیماری های خود ایمنی
• بیماری کرون (Crohn’s disease) و کولیت اولسراتیو (ulcerative colitis)و بیماری سلیاک
• سرطان دهان

علائم آفت دهان چیست؟

اصلی ترین علامت آفت های دهان دردهای آزار دهنده و سوزش آن است که با خوردن غذاهای محرک و صحبت کردن و… تشدید می شوند. دومین علامت آفت شکل ظاهری آن می باشد، آفت های دهان ضایعات گرد یا بیضی در حد چند میلی متر الی 1 سانتی متر هستند که با محیطی قرمز رنگ احاطه شده اند. در موارد شدیدتر امکان تب و لرز نیز وجود دارد.

برای آفت دهان چه بخوریم؟

برای بهبود آفت دهان، مصرف غذاهای ملین و غیر تحریک‌ کننده مانند ماست، پوره سیب‌زمینی و سبزیجات پخته‌شده مفید است. از مصرف غذاهای تند، اسیدی و شور که می‌توانند درد را تشدید کنند، اجتناب کنید. مصرف مایعات زیاد و غذاهای نرم مثل سوپ و مخلوط‌های میوه‌ای نیز کمک به تسکین و بهبود زخم‌ها می‌کند.

درمان خانگی آفت دهان

عموما آفت ها بعد از یک الی دو هفته بدون اتخاذ روش درمانی خاصی خود به خود بهبود می یابند. ولی در طی این مدت برای فرد بسیار آزاردهنده هستند لذا در این بازه زمانی می توانید از روش های خانگی برای تسریع روند بهبودی و کاهش درد فرد استفاده کنید.

درمان آفت دهان با نمک

سدیم کلرید موجب کاهش آب اطراف غشای آفت های دهان شده و بدین ترتیب نقش مهمی در تسریع روند بهبودی بیمار خواهد داشت برای استفاده از آب نمک به منظور درمان آفت دهان: 2-1 ق غ نمک را در 1 لیوان آب ولرم مخلوط نمایید و محلول حاصل را به مدت سی ثانیه در دهان غرغره کنید.

ماست برای درمان آفت دهان

سردی و خنکی ماست تاثیر بسیار زیادی در کاهش درد بیمار دارد. به علاوه خواص ماست های پروبیوتیک مانع عفونت زایی ثانویه این آفت ها می شود. مقداری ماست را روی آفت  خود بگذارید یا می توانید یک قاشق ماست را بیست ثانیه در دهان نگه داشته و سپس آن را میل کنید.

درمان آفت دهان با عسل

خواص ضد میکروبی و ضد التهابی عسل بر کسی پوشیده نیست جالب است بدانید که عسل دارای خواص التیام بخش بسیار زیادی نیز هست. استفاده از آن بر روی آفت علاوه بر تسکین درد و کاهش سوزش محل این ضایعات از عفونت ثانویه آفت ها نیز ممانعت کرده و موجب تسریع درمان خواهد شد. همچنین شما می توانید برای افزایش اثر بخشی عسل در درمان آفت های دهان مقداری ادویه زردچوبه را نیز به آن بیافزاید تا قدرت آن در افزایش سرعت التیام آفت بسیار افزایش یابد.

در رژیم غذایی خود از مواد غذایی حاوی ویتامین های زینک و آهن و ویتامین ب استفاده کنید:

حتی به شما توصیه می شود در صورتی که در سال چندبار به این عارضه دچار می شوید از مکمل های این نوع مواد معدنی و ویتامین ها استفاده کنید. البته خاطر نشان می گردد که مصرف مکمل های دارویی، تحت نظر پزشک و با مشورت او صورت گیرد.

درمان آفت دهان با رب انار

رب انار به دلیل داشتن خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی، می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود سریع آفت های دهان کمک کند. میتوان آن را به صورت موضعی یا غرغره مصرف کنید.

درمان آفت دهان با چای سیاه

چای دارای ترکیبی تسکین دهنده به تانن می باشد. شما می توانید چای کیسه ای سرد شده روی آفت های دهانی قرار دهید و یا چای سیاه پر رنگ و سرد را در دهان بگردانید.

درمان دارویی آفت دهان

امروزه داروهای موضعی بسیاری برای درمان آفت دهان وجود دارند که ضمن کاهش درد و التهاب بیمار، از بروز عفونت ثانویه این ضایعات نیز می کاهند در ذیل به مهم ترین این داروها خواهیم پرداخت:

درمان آفت دهان با دیفن هیدرامین

دیفن هیدرامین (Diphenhydramine) یک داروی ضد حساسیت می باشد و برای درمان برخی از عوارض مانند آفت دهان، عفونت‌های قارچی و زخم‌های دهانی، تجویز شود. با این حال، باید توجه داشت که دیفن هیدرامین برای درمان آفت های دهان به صورت ناشتایی و برای مدت کوتاهی تجویز می‌شود. این دارو می‌تواند به عنوان یک ضد درد جهت کاهش درد و التهاب آفت های دهان نیز مورد استفاده قرار گیرد.

درمان آفت دهان با آموکسی سیلین

آموکسی‌سیلین معمولاً برای درمان آفت دهان تجویز نمی‌شود. آفت های دهان معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی نیست، بلکه اغلب به دلیل عوامل دیگری مانند استرس، آسیب‌های جزئی در دهان، تغییرات هورمونی یا کمبود برخی ویتامین‌ها ایجاد می‌شود. آموکسی‌سیلین یک آنتی‌بیوتیک است و برای درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شود. از آنجایی که آفت دهان معمولاً منشاء باکتریایی ندارد، استفاده از آنتی‌بیوتیک برای درمان آن موثر نخواهد بود.

کپسول تتراسایکلین 250 برای آفت

استفاده از تتراسایکلین به صورت مستقیم برای درمان آفت های دهان، روشی متداول و توصیه شده نیست. در گذشته، برخی از دندانپزشکان از محلول تتراسایکلین برای درمان آفت دهان استفاده می‌کردند. اما این روش به دلیل اینکه تتراسایکلین یک آنتی بیوتیک است و روش های درمان موثرتری وجود دارد، توصیه نمی شود.

آفتین ژل

یکی از موثرترین داروهای درمان آفت آفتین ژل می باشد؛ که از عصاره گیاهان ساخته شده و دارای سرعت بالایی در درمان و التیام آفت بیمار می باشد. این ژل در طی بیست ثانیه رشد افت را متوقف کرده و آن بخش از دهان را به سرعت وارد فاز ترمیم و التیام می نماید.

ژل های آفت دهان

این ژل ها دارای ترکیبات موثر ضد دردی همچون بنزوکائین یا لیدوکائین هستند و موجب تسکین درد این ضایعات دهانی خواهند شد.

دهانشویه های کلر هگزدین

این دهانشویه ها نیز نقش موثری در کاهش درد بیمار و تسکین و درمان آفت دهان دارند.

انواع آفت دهان

آفت‌های دهان به طور کلی به سه نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

آفت مینور یا کوچک: رایج‌ترین نوع آفت که به صورت زخم‌های کوچک و دردناک ظاهر می‌شود. این زخم‌ها معمولاً قطر کمتر از 10 میلی‌متر دارند و ظرف 7 تا 14 روز بدون ایجاد زخم بهبود می‌یابند.

آفت ماژور یا بزرگ: این نوع زخم‌ها بزرگ‌تر، عمیق‌تر و دردناک‌تر از آفت‌های مینور هستند و ممکن است تا چند هفته طول بکشد تا بهبود یابند. زخم‌های ماژور ممکن است جای زخم به جا بگذارند.

آفت هرپتی‌فرم: نوع نادری از آفت که به صورت خوشه‌ای از زخم‌های کوچک و متعدد ظاهر می‌شود. این زخم‌ها معمولاً در افراد مسن‌تر مشاهده می‌شوند و ممکن است در طول چندین هفته بهبود یابند.

روش های پیشگیری آفت دهان

بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کنید وسعی کنید مسواک را به آرامی میان دندان و لثه خود حرکت دهید.

تاثیر استرس بر افت دهان

یکی از مهمترین عوامل بروز آفت دهان است. لذا نهایت سعی خود را برای کنترل اضطراب خود با تکنیک هایی نظیر یوگا و مدیتیشن و انواع مختلف ورزش به کار گیرید.

به رژیم غذایی خود و مواد غذایی مصرفی خود دقت کنید

غذاهای حساسیت زا نظیر انواع میوه های اسیدی و ادویه جات و … را محدودتر کنید. همچنین توجه داشته باشید که غذاهای شما سرشار از ویتامین های گروه ب، آهن و زینک و … باشد.

در مواجهه با آفت دهان چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

عموما آفت دهان بعد از یک الی دو هفته خود به خود بهبود می یابد و درمان های خانگی برای التیام و تسکین آنها کافی است. ولی در صورتی که آفت دهان تا سه هفته طول کشید و فرد در غذا خوردن و بلع مشکل داشت، باید سریعا به پزشک معالج مراجعه نمایید.

آیا در زمان آفت دهان می توان برای عصب کشی اقدام کرد؟

دقت داشته باشید که عصب کشی دندان در درجه اول برای رسیدگی به مسائل مربوط به پالپ دندان انجام می شود و ارتباطی به زخم های دهان ندارد. به همین دلیل می توانید بدون نگرانی برای درمان دندان های خود اقدامات لازم را انجام دهید.

تفاوت آفت دهان و سرطان

آفت دهان زخم‌های کوچک و دردناک با لبه‌های صاف هستند که معمولاً ظرف مدت 1 تا 2 هفته بهبود می‌یابند و خوش‌خیم هستند. سرطان دهان زخم‌هایی بدون درد، با لبه‌های نامنظم و سفت است که به مرور زمان بزرگ‌تر می‌شوند و بهبود نمی‌یابند. برای پیشگیری از سرطان دهان و دهان با دندانپزشک خود مشورت کنید.

کلام آخر

درمان آفت دهان عمدتاً بر کاهش درد، تسریع بهبودی زخم‌ها و جلوگیری از عفونت متمرکز است. استفاده از داروهای موضعی مانند ژل‌ها و کرم‌های ضد التهابی و ضد درد می‌تواند برای تسکین فوری مناسب باشد. دهانشویه‌های ضد میکروبی یا حاوی بی‌حس‌کننده‌ها نیز می‌توانند به کنترل عفونت و کاهش درد کمک کنند.

در نهایت، رعایت بهداشت دهان و دندان و جلوگیری از آسیب‌های دهانی، مانند اجتناب از گاز گرفتن لب‌ها یا داخل دهان، می‌تواند به پیشگیری از بروز آفت کمک کند. هرچند آفت دهان معمولاً خودبه‌خود بهبود می‌یابد، اما درمان‌های که در بالا گفته ایم، می‌تواند به کاهش ناراحتی و تسریع فرآیند بهبودی کمک کنند.

دکتر ثنا جباری

این مطلب توسط تیم نویسندگان وبسایت نوشته شده است.

سوالات متداول

روش های درمان برای آفت دهان چیست؟

روش‌های درمان آفت شامل استفاده از داروهای موضعی، مسکن‌ها، دهانشویه‌ها، مکمل‌های غذایی، و تغییر در رژیم غذایی می باشد

نحوه استفاده از دیفن هیدرامین برای درمان آفت چگونه است؟

دیفن‌هیدرامین به عنوان محلول دهانشویه برای کاهش درد و التهاب آفت استفاده می‌شود. دهان را با آن بشویید و قرقره کنید تا درد را کمی تسکین دهد.