اگر دندان را عصب کشی نکنیم، چه می شود؟

دلایل افراد برای اجتناب از عصب کشی (درمان ریشه) یا به تعویق انداختن آن می تواند گوناگون باشد. ممکن است فردی به خاطر ترس از دندانپزشکی یا ترس از عصب کشی (درمان ریشه) مراجعه به دندانپزشک را به تعویق بیندازد. گاهی فرد برای اقدامات زیبایی، جرم گیری، کشیدن یا پرکردگی سطحی دندان دیگری به دندانپزشکی مراجعه می کند اما بعد از معاینه و تهیه رادیوگرافی (عکس) دندان، یک دندان دیگر که شکایت اصلی و اولویتش نیست، نیازمند به عصب کشی (درمان ریشه) تشخیص داده شده باشد. ممکن است شخصی فقط به خاطر این که دندان مذکور در حال حاضر دردناک نیست فعلا تمایلی به انجام عصب کشی (درمان ریشه) نداشته باشد و دیگری به علت سفر یا شرایط اضطراری تمایل به تعویق انداختن درمان داشته باشد.
اما آیا می توان برای مدت طولانی این درمان را به تعویق انداخت؟ در این مقاله به پرسش هایی در این زمینه پاسخ می دهیم.

عوارض به تاخیر انداختن عصب کشی چیست؟

شایع ترین دلیلی که یک دندان ممکن است نیاز به عصب کشی (درمان ریشه) داشته باشد پوسیدگی شدید تاج دندان است که به حدی عمیق شده که شاخک پالپی دندان دندان را درگیر کرده است. پالپ دندان به بافتی گفته می شود که در قسمت مرکزی فضای دندان قرار دارد و شامل مجموعه ای از بافت های همبندی، رگ های خونی و اعصاب و سلول ها است.

پیشنهاد می کنم اگر می خواهید بدانید پالپ دندان چیست و چه وظایفی دارد این دو مطلب را بخوانید:

تعداد ریشه ها و کانال هر دندان چقدر است؟

درمان پالپ زنده چیست؟

دلایل احتیاج به عصب کشی دندان؟

دلایل دیگری هم ممکن است برای این درمان وجود داشته باشد مثلا ممکن است به علت ضریه شدید به تاج دندان نیاز به عصب کشی (درمان ریشه) پیدا کرده باشد. فارغ از دلیل نیاز به عصب کشی، همیشه وقنی عصب کشی برای دندانی ضروری تشخیص داده می شود یعنی بافت پالپ دندان ملتهب یا حتی عفونی است. این التهاب ممکن است گاهی بدون علامت باشد و به همین دلیل دندان فعلا دردناک نباشد، اما نبود درد در این شرایط به معنی عدم وجود مشکل در دندان نیست!

در عصب کشی (درمان ریشه) بافت های ملتهب از کانال ریشه حذف می شوند و فضای داخلی کانال ریشه با شوینده های مخصوص شست و شو و ضد عفونی داده می شود. مادامی که درمان انجام نشود، التهاب پالپ دندان به مرور زمان گسترش یافته و شدید تر می شود و می تواند با بروز علائم متنوعی مانند درد شدید، از دست رفتن استخوان اطراف ریشه دندان، آبسه و ورم یا حتی از دست دادن دندان همراه باشد:

درد شدید و طولانی دندان

دندانی که نیاز به عصب کشی دارد و فعلا دردناک نیست، ممکن است هر زمانی در آینده و با پیشرفت التهاب دندان به شدت دردناک شود. این درد می تواند خود به خود یا در حین جویدن یا نوشیدن مایعات سرد و گرم باشد.

از دست رفتن استخوان اطراف ریشه دندان

تاخیر در درمان سبب می شود که التهاب و عفونت به انتهای ریشه و استخوان اطراف ریشه دندان گسترش یابد و به مرور زمان این استخوان تحلیل رفته و سبب بروز وضعیتی شود که به آن “ضایعه اطراف ریشه” گفته می شود. این حالت اگر چه قابل درمان است اما احتمال موفقیت عصب کشی (درمان ریشه) در مورد دندانی که ضایعه ندارد بهتر است. فضای سیاهی که در تصویر رادیولوژی دندان با فلش مشخص شده است، در نتیجه تحلیل و از دست رفتن استخوان در اطراف ریشه دندان ایجاد شده است.

آبسه و ورم

در صورت تعویق طولانی مدت درمان، افزایش شدت التهاب سبب می شود که رگ های خونی و اعصاب در بافت پالپ دندان حیات خود را از دست دهند به این شرایط در اصطلاح دندانپزشکی نکروز گفته می شود. بروز این حالت سبب تکثیر باکتری ها و عفونی شدن دندان می شود. عفونت دندان ممکن است به غیر از درد، سبب ورم و آبسه هم شود.
گاهی ممکن است این عفونت دردناک نباشد و به شکل یک آبسه موضعی مزمن بروز پیدا کند یعنی عفونت از طریق لثه مسیری برای تخلیه چرک پیدا می کند و در نهایت این چرک در حفره دهان از طریق یک برجستگی جوش مانند تخلیه می شود. به ندرت ممکن است این درناژ چرک از دندان، در سطح پوست هم دیده شود.

گاهی هم ممکن است آبسه حالت حاد پیدا کند و همراه با ورم موضعی و درد شدید باشد. پیشرفت عفونت و التهاب می توانند سبب گسترش عفونت به بافت های اطراف دندان و ایجاد ورم شدید و گسترده در بافت های صورت مانند گونه و گردن یا اطراف چشم و زیر چانه و … شود.

از دست رفتن دندان

در صورتی که انجام درمان یک دندان پوسیده برای مدت طولانی به تعویق بیفتد، پوسیدگی همچنان به پیشرفت خود ادامه می دهد و در نهایت ممکن است مقدار زیادی از بافت سالم تاج دندان از دست برود به طوری که دندان دیگر قابل بازسازی و نگهداری نباشد و کشیدنی شود.
بنابراین درمان بهتر است در زودترین زمان ممکن انجام شود چون همیشه این امکان وجود دارد که دندان با علائم شدیدتری دردناک شده و درمان های بعدی با چالش بیش تری همراه باشد.

آیا می توانم فقط با خوردن آنتی بیوتیک دندانم را درمان کنم؟

در صورتی که عصب کشی (درمان ریشه) انجام نشود، به هیچ عنوان بهبود خود به خودی عفونت دندان اتفاق نمی افتد. چون منشا التهاب و عفونت از بافت های آلوده در فضای داخلی کانال ریشه است. تا زمانی که از طریق عصب کشی (درمان ریشه) فضای داخل کانال ریشه ضدعفونی نشود، یعنی منشا اصلی عفونت حذف نمی شود. مصرف آنتی بیوتیک (یا به اصطلاح عامیانه چرک خشک کن) ممکن است به تسکین موقت علائم عفونت کمک کند اما تحت هیچ شرایطی جایگزین درمان قطعی نمی شود.

اگر درد دندانم با گذشت زمان خوب شود، می توانم عصب کشی نکنم؟

اگر دندان پوسیده شما در گذشته دردناک بوده اما فعلا دردی ندارد، به این معنی نیست که التهاب دندان از بین رفته است. التهاب پالپ دندان پوسیده می تواند در طیفی از بدون علامت تا درد و ورم شدید بروز پیدا کند. بسته به تغییر شرایط و بالانس سیستم ایمنی ممکن است هر زمانی در آینده دندان شما مجددا دردناک شود. به علاوه تاخیر طولانی مدت در درمان سبب می شود که دندانی که در حال حاضر قابل حفظ و بازسازی است،در نهایت به علت پیشرفت پوسیدگی و عفونت کشیدنی شود. بنابراین تعویق طولانی مدت درمان پیشنهاد نمی شود.

پیشنهاد می کنم مطلب“چه زمانی نیاز به درمان ریشه دندان دارید؟“ را هم بخوانید.

آیا می توانم به جای عصب کشی دندانم را بکشم؟

ممکن است گزینه دیگر کشیدن دندان به نظر برسد، اما وقتی دندان با درمان ریشه (عصب کشی) و بازسازی تاج از طریق پرکردگی و روکش قابل نگهداری است کشیدن دندان به هیچ عنوان پیشنهاد نمی شود. کشیدن دندان و قرار دادن ایمپلنت فقط در مواردی که راه حلی برای حفظ دندان با روش های کارآمد و ماندگار وجود ندارد انجام می شود. برای مثال اگر دندان دارای ترکی باشد که به طور عمودی در ریشه دندان پیشروی کرده باشد حفظ دندان امکان پذیر نیست و عصب کشی (درمان ریشه) موفقیت آمیز نخواهد بود و چاره ای به جز کشیدن دندان وجود ندارد.

چه مدتی می توانم درمانم را به تاخیر بیندازم؟

با توجه به تمام توضیحات بالا تاخیر طولانی مدت در درمان دندانی که نیاز به عصب کشی (درمان ریشه) دارد، انتخاب مناسبی نیست.بهتر است درمان هر چه زودتر انجام شود و حتی اگر درد ندارید تاخیر بیش از چند هفته پیشنهاد نمی شود.

نوشته شده توسط دکتر ثنا جباری(متخصص درمان ریشه)

سوالات متداول اگر دندان را عصب کشی نکنیم، چه می شود؟