حساسیت دندان به سرما: علت و درمان

تعداد زیادی از مراجعه کنندگان به دندانپزشکی از حساسیت دندانهایشان به سرما شکایت دارند. وقتی حساسیت شدید به سرما وجود دارد مسواک زدن، خوردن و آشامیدن هم سبب ایجاد درد تیز و شدید در دندان می شود. خیلی وقت ها حساسیت به سرما ممکن است در کنار حساسیت به گرما و یا ترشیجات وجود داشته باشد.

چرا دندانهایم به سرما حساسیت دارند؟

دلایل متعددی برای حساسیت به سرما وجود دارد. سایش دندان می تواند باعث از بین رفتن لایه مینای محافظ و حساسیت به سرما شود. این سایش به دلایل متنوعی مانند دندان قروچه، از دست رفتن دندان های عقب یا مسواک زدن به روش تهاجمی با مسواک زبر اتفاق بیفتد. مسواک زدن با ضربات افقی شدید با مسواک با موهای زبر می تواند غیر از سایش طوق دندان، سبب تحلیل لثه و بیرون زدگی ریشه و حساسیت به سرما شود. خیلی وقت ها بیمارانی که مشکل تحلیل لثه دارند با حساسیت دندان به سرما و ترشیجات دست و پنجه نرم می کنند.

حساسیت به سرما در بیمارانی که ترمیم های عمیق قدیمی دارند هم به طور شایع دیده می شوند. در این حالت معمولا عمق پرکردگی(ترمیم) زیاد و نزدیک به شاخک عصبی دندان است و به همین دلیل دندان حساس به سرما است. بعد از اقدامات دندانپزشکی مثل جرم گیری یا پرکردگی هم ممکن است تا مدتی دندان ها به سرما حساس باشند اما این حساسیت معمولا موقتی بوده و نباید طولانی شود. حساسیت موقتی به سرما بعد از بلیچینگ دندان (سفید کردن دندان) هم شایع است.

همین طور حضور پوسیدگی در دندان هم می تواند سبب حساسیت به سرما شود. تشخیص حضور پوسیدگی با معاینه بالینی و تهیه رادیوگرافی (عکس) دندان امکان پذیر است. یکی دیگر از دلایل حساس شدن دندان حضور یک ترک در تاج است. ترک در اثر عوامل متعددی مثل عادات غذایی خاص همانند جویدن یخ، دندان قروچه یا به هم فشردن مزمن عصبی دندان ها و یا سابقه ضربه به دندان ها ممکن است ایجاد شود.

حساسیت دندان بعد از پر کردن

حساسیت به سرما و گرما در روزهای اول بعد ازقراردهی یک پرکردگی (ترمیم) تازه تا حدی طبیعی است اما این حساسیت حدود یک ماه بعد باید به حد قابل توجهی کاهش یا تقریبا از بین رفته باشد.

حساسیت دندان به سرما بعد از عصب کشی

تقریبا در اکثر موارد خیلی بعید است که یک دندان بعد از عصب کشی به سرما حساس باشد. در این گونه موارد معمولا با معاینه دقیق تر مشخص می شود که یک دندان دیگر در همان مجاورت به دلایلی مانند پوسیدگی  دلیل اصلی حساسیت به سرماست.

چگونه حساسیت دندان را از بین ببریم؟

روش درمان حساسیت دندان بستگی به علت ایجاد آن دارد.

اگر علت حساسیت سایش دندانی باشد، باید عامل ایجاد کننده آن مشخص شود تا از سایش شدیدتر پیش گیری شود. برای مثال اگر دندان قروچه دارید ممکن است نیاز به نایت گارد برای استفاده شبانه داشته باشید تا از سایش بیش تر دندانی جلوگیری شود. یا اگر دلیل سایش طوق دندان ها مسواک زدن با ضربات افقی شدید با مسواک زبر است، استفاده از مسواک با موی نرم به روش غیر تهاجمی باید انجام شود. در صورتی که سایش دندانی  و همین طور عادت به خوردن آب میوه های اسیدی دارید بهتر است بیش تر از نی استفاده کنید تا تماس مواد اسیدی با سطح دندان ها کاهش یابد و بعد از آن هم  دهانتان را با آب بشورید. حضور مواد اسیدی مانند مکیدن لیمو ممکن است باعث تسریع در سایش مینای دندان شوند.

همین طور اگر علت حساسیت تحلیل لثه باشد، حتما مشاوره با متخصص جراحی لثه الزامی است.  در موارد تحلیل لثه شدید که منجر به بیرون زدگی شدید ریشه شده باشد ممکن است پیوند لثه انجام شود که در آن قطعه ای از لثه از قسمتی دیگر از دهان برداشته شده و روی ریشه ی لخت پیوند زده می شود. باشد استفاده منظم از خمیر دندان ضد حساسیت و اقدامات ترمیمی که در آن یک لایه نازک از مواد محافظ ضد حساسیت  (که در اصطلاح دندانپزشکی به آن رزین باندینگ گفته می شود ) روی دندان ها قرار داده می شود ممکن است موثر باشد.

اگر علت حساسیت یک پرکردگی عمیق است که بیش تر از چند ماه از انجام آن می گذرد، ممکن است تعویض مواد پرکردگی کمک کننده باشد. در صورتی که حساسیت شدید و طولانی باشد  است ممکن است نیاز به عصب کشی وجود داشته باشد.

در صورتی که دندان پوسیده عامل این حساسیت باشد باید بر اساس علائم و همین طور رادیوگرافی (عکس) دندان تصمیم گرفت. در این حالت بر اساس شدت و عمق پوسیدگی و همین طور شدت حساسیت ممکن است مشکل دندان فقط با یک پرکردگی سطحی برطرف شود یا نیاز به عصب کشی وجود داشته باشد. برای مثال اگر خوردن آب سرد باعث می شود دندان برای چند دقیقه دردناک باشد نیاز به عصب کشی وجود دارد.

اگر در حین معاینه مشخص شود که دلیل حساسیت به سرما حضور یک ترک است بسته به شدت آن اقدامات ترمیمی برای پوشاندن ترک و استفاده از خمیر دندان ضد حساسیت یا عصب کشی ( درمان ریشه) توصیه می شود. اگر ترک خیلی عمیق باشد مثلا به ریشه دندان هم گسترش یافته باشد دندان باید کشیده شود.

قرص برای حساسیت دندان

هیچ قرصی وجود ندارد که به کاهش حساسیت دندان کمک کند. انواعی از ژل های ضد حساسیت وجود دارند که با دستور دندانپزشک قابل استفاده موضعی هستند.

درمان خانگی سرد و گرم شدن دندان

همان طور که در بالا توضیح داده شد اولین اقدام ضروری مراجعه به دندانپزشک برای معاینه اطمینان از عدم حضور پوسیدگی یا پرکردگی مشکل دار، تحلیل لثه و … است. در صورت عدم وجود یک مشکل بارز در دندان ها خمیر دندان ضد حساسیت می تواند تا حدی کمک کننده باشند.

نوشته شده توسط دکتر ثنا جباری (متخصص درمان ریشه)