آیا می توان در بارداری عصب کشی(درمان ریشه) انجام داد؟

تصور نادرستی در جامعه شایع است مبنی بر این که انجام عصب کشی و به صورت کلی دریافت خدمات دندانپزشکی در دوران بارداری مضر است. در صورتی که در واقعیت، اکثر خدمات دندانپزشکی در دوران بارداری، بنا به ضرورت قابل انجام هستند. در شرایط ایده آل توصیه می شود که خانم ها قبل از اقدام به بارداری یک چکاپ کامل دندانپزشکی داشته باشند و تمام اقدامات دندانپزشکی لازم نظیر جرم گیری، ترمیم دندان های پوسیده، عصب کشی و کشیدن را، در صورت نیاز انجام دهند.
اما در صورتی که بعد از آگاهی از بارداری، درد و ورم شدید ناشی از پوسیگی دندان وجود داشته باشد، در هر زمانی در دوره بارداری انجام عصب کشی برای تسکین درد مجاز است. هیچ دلیلی برای تحمل درد دندان و رنج بردن از آن در حین بارداری وجود ندارد. درد مکانیسم های پیچیده ای را در بدن فعال می کند و استرس ناشی از آن می تواند برای مادر و جنین مضر باشد.

بهترین زمان برای انجام عصب کشی در بارداری چه وقتی است؟

انجام درمان های انتخابی و غیر اورژانسی (یعنی حالتی که پوسیدگی دندان سبب درد و ورم نشده است) بهتر است به سه ماهه دوم بارداری موکول شود. انجام درمان های غیرضروری دندانپزشکی می تواند به بعد از زایمان موکول شود.
یکی از دلایل این مسئله این است که در سه ماهه اول ممکن است خانم باردار حالت تهوع شدیدی داشته باشد و در سه ماهه سوم نیز ممکن است قرارگیری طولانی روی یونیت دندانپزشکی راحت نباشد. همان طور که پیش تر ذکر شد در صورت بروز شرایط اورژانسی و درد شدید، عصب کشی برای تخفیف درد دندان در هر زمانی از ماه اول تا آخر بارداری قابل انجام است. در ادامه به نگرانی های شایع در زمینه انجام عصب کشی در دوران بارداری پاسخ داده شده است.

آیا تهیه رادیوگرافی (عکس) دندان در بارداری برای جنین مضر است؟

قبل از عصب کشی(درمان ریشه) برای ارزیابی وضعیت ریشه های دندانی که نیاز به عصب کشی دارد تهیه رادیوگرافی (عکس) باکیفیت از همان دندان، اجتناب ناپذیر است. از طرفی همین مسئله ممکن است دلیل تردید بعضی از افراد برای انجام عصب کشی در حین بارداری باشد. اگرچه این نگرانی طبیعی و قابل درک است، اما تحقیقات بسیاری نشان داده اند که امروزه دستگاه های رادیوگرافی(تصویر برداری) دندانی با استفاده از تکنولوژی مدرن و دیجیتال دوز اشعه ایکس بسیار کمی ساطع می کنند.

با توجه به تعداد محدود رادیوگرافی دندان که برای انجام عصب کشی مورد نیاز است و مادامی که ملاحظات و اصول ایمنی لازم رعایت می شود هیچ ممانعتی برای تهیه رادیوگرافی(عکس) دندان در دوران بارداری از لحاظ آسیب به جنین وجود ندارد.
برای تهیه رادیوگرافی(عکس) دندان از خانم باردار از پیش بند و گردنبند سربی استفاده می شود که از تابش اشعه به ناحیه شکم و گردن جلوگیری می کند.در نظر داشته باشید که به صورت کلی هم برای تهیه رادیوگرافی های دندانی اشعه به محیط دهان تابیده می شود و انتشار اشعه به ناحیه شکم ناچیز است. بر اساس بیانیه انجمن دندانپزشکان آمریکا استفاده از رادیوگرافی در حین بارداری ایمن است. در صورت بارداری حتما قبل از تهیه رادیوگرافی و انجام اقدامات دندانپزشکی، این مساله را اطلاع دهید.

امروزه در حین انجام درمان ریشه به کمک استفاده از دستگاه های مدرن مخصوص تعیین طول ریشه، نیاز به تهیه رادیوگرافی (عکس) دندان در حین درمان کاهش یافته است و به صورت کلی درمان عصب کشی برای خانم باردار با کم ترین مشکل و نگرانی قابل انجام است.

آیا تزریق بی حسی در بارداری مضر است؟

تزریق داروهای بی حسی موضعی شایع (مثل لیدوکایین و پریلوکایین) برای خانم باردار سالم مادامی که در دوز مناسب و به روش مناسب انجام شود ایمن است. همین طور مقدار کنترل شده از ماده ی رگ فشار (اپی نفرین) که در اکثر داروهای بی حسی دندانپزشکی وجود دارد برای خانم باردار سالم ضرری ندارد و حتی منجر به ایجاد بی حسی عمیق تر و طولانی تری می شود که در ارائه درمان با آرامش بیش تر موثر است. در نظر داشته باشید استرس مادر باردار در اثر تجربه دندان درد شدید یا درد شدید در حین درمان دندانپزشکی ضرر بیش تری برای جنین دارد تا تزریق بی حسی. در صورتی که مادر باردار به دلایل شرایط خاص پزشکی دارای مشکلات فشارخون شدید باشد از انواع داروی بی حسی مخصوص بدون ماده رگ فشار استفاده می شود.

برای تسکین دندان درد در بارداری از چه مسکنی استفاده شود؟

مسکن ایمنی که برای تسکین دندان درد در دوران بارداری و همین طور تسکین درد احتمالی بعد از پروسه های عصب کشی(درمان ریشه) پیشنهاد می شود استامینوفن ساده (بدون کدیین) است، اگرچه مصرف هر نوع دارویی در زمان بارداری باید محافظه کارانه و با احتیاط باشد. بهتر است در مورد مصرف ایبوپروفن و ژلوفن با متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید، اگرچه بسیاری از متخصصین زنان و زایمان، استفاده محدود از آن ها را در دوران بارداری مجاز می دانند.

آیا می توانم برای درمان عفونت در بارداری از آنتی بیوتیک استفاده کنم؟

در صورت نیاز و تشخیص دندانپزشک مصرف آنتی بیوتیک هایی مانند آموکسی سیلین و پنی سیلین ایمن است اما مانند هر داروی دیگری در زمان بارداری حتما باید با دستور و تحت نظارت پزشک استفاده شود. دقت داشته باشید در موارد درد و ورم شدید دندان حتما باید هر چه سریع اقدام به معاینه و درمان دندانپزشکی شود. مصرف آنتی بیوتیک به صورت خودسرانه به هیچ عنوان پیشنهاد نمی شود و هرگز جایگزین یک درمان مناسب نیست.

آیا می توانم بعد از عصب کشی در بارداری پرکردگی دائمی تاج دندانم را انجام دهم؟

در حالت کلی پر کردن دندان با مواد پرکردگی دائمی، بعد از عصب کشی در دوران بارداری هیچ ضرری ندارد. ممکن است بسته به شرایط دندان شما تصمیم گرفته شود تا بعد از عصب کشی(درمان ریشه) پرکردگی دندان شما با یک نوع ماده پرکردگی موقتی که ماندگاری چند ماهه دارد انجام شود و ترمیم قطعی بعد از زایمان انجام شود.

آیا انجام درمان مجدد ریشه برای دندانی که قبلا یکبار عصب کشی شده است در بارداری مجاز است؟

در این مورد نیز اگر شرایط دندان به نحوی است که سبب ایجاد درد و ورم شده است، درمان آن در هر زمانی در حین بارداری می تواند انجام شود. در غیر این صورت درمان دندانی که به درمان مجدد ریشه نیاز دارد اما علائمی مانند درد و ورم ندارد، ممکن است به سه ماهه دوم یا حتی بعد از زایمان موکول شود.

کدام مشکلات دهان و دندان در بارداری شایع است؟

برخلاف باور عمومی بارداری سبب از دست دادن دندان ها نمی شود اما شرایط بارداری به خاطر تغییر در بالانس هورمون ها موجب مشکلاتی در دهان و دندان می شود.
پلاک تجمعی از باکتری ها روی سطوح دندان است. تغییرات هورمونی سبب می شود که لثه خانم های باردار به پلاک دندانی آسیب پذیرتر شود و این امر منجر به التهاب و خونریزی لثه می شود. به همین دلیل التهاب لثه ها در خانم های باردار شایع است. همین طور در اثر تغییرات هورمونی احتمال حضور ضایعات و برجستگی های لثه ای _وضعیتی که در اصطلاح پزشکی به آن پایوژنیک گرانولوما گفته می شود _در دوران بارداری افزایش می یابد. در صورت بروز این مشکلات لازم است حتما با یک متخصص لثه مشورت کنید.
تغییرات در رژیم غذایی و احتمال مصرف بیش تر مواد قندی در دوران بارداری، ایجاد حالت اسیدی ناشی از حالت تهوع و استفراغ در بعضی از خانم های باردار ریسک ایجاد پوسیدگی های جدید را در بارداری افزایش می دهد. به علاوه اسید ناشی از استفراغ در خانم هایی که حالت تهوع صبحگاهی و یا رفلاکس دارند، ممکن است سبب ایجاد سایش های دندانی شود.

چه ملاحظات خاصی در رعایت بهداشت دهان و دندان در بارداری لازم است؟

با توجه به مجوع موارد ذکر شده رعایت بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری اهمیت دو چندانی پیدا می کند. استفاده از مسواک با موی نرم به مدت دو دقیقه و با خمیردندان حاوی فلوراید، دو بار در روز توصیه می شود. همین طور یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید.
براساس توصیه سایت انجمن دندانپزشکان آمریکا بهتر است در صورتی که حالت تهوع صبحگاهی دارید، از مسواک زدن بلافاصله بعد از استفراغ و تا یک ساعت خودداری کنید، چون دندان ها را نسبت به اسیدهای معده آُسیب پذیرتر می کند وبه جای آن بعد از استفراغ از محلول یک قاشق چایخوری جوش شیرین در آّب برای خنثی کردن اسید استفاده کنید. همین طور می توانید از آب خالص برای کاهش تاثیر اسید استفاده کنید. در دوران بارداری می توانید از دهانشویه های فلوراید بدون الکل استفاده کنید.

نوشته شده توسط دکتر ثنا جباری(متخصص درمان ریشه)