چرا احتمال موفقیت درمان مجدد ریشه از درمان اولیه ریشه کمتر است؟

اگر دندان شما نیاز به درمان مجدد ریشه (عصب کشی مجدد) پیدا کرده باشد ممکن است به شما گفته شود که موفقیت این درمان تضمینی و صد در صد نیست. اگر چه در بسیاری از موارد درمان مجدد ریشه (عصب کشی مجدد) موفقیت آمیز است و پس از انجام آن دندان برای سال ها ماندگار خواهد بود اما گاهی احتمال دارد علیرغم تلاش برای انجام بهترین درمان ممکن عفونت فعلی دندان بهبود نیابد یا در آینده مجددا علائمی مثل درد، ورم یا آبسه بروز پیدا کند و حتی دندان شما کشیدنی تشخیص داده شود.

در این مطلب سعی کردم به زبان ساده راجع به دلایل متنوعی که سبب می شود شانس موفقیت درمان مجدد ریشه(عصب کشی مجدد) قابل پیش بینی نباشد صحبت کنم.

چرا ممکن است انجام درمان مجدد ریشه (عصب کشی مجدد) نسبت به عصب کشی اولیه (درمان ریشه) به زمان بیشتری نیاز داشته باشد؟

در درجه اول بهتر است به این مسئله توجه کنیم که درمان مجدد ریشه (عصب کشی مجدد) بر روی دندانی انجام می شود که قبلا عصب کشی شده وتمرکز اصلی بر برطرف کردن مسائل احتمالیست است که از عصب کشی قبلی در ریشه شما وجود دارد. واضح است که ممکن است اصلاح این مشکلات نسبت به ریشه ای که به اصطلاح دست نخورده است و برای اولین بار درمان می شود، پیچیده تر باشد و به زمان بیشتر یا حتی جلسات درمان اضافه نیاز باشد.
اگرچه موارد متعددی ممکن است در عصب کشی قبلی شما نیاز به اصلاح داشته باشند، در این جا به ذکر دو مثال شایع می پردازم:

ممکن است در عصب کشی قبلی تمام طول کانال ریشه به طور کامل پاکسازی نشده
باشد و به همین دلیل درمان مجدد ریشه (عصب کشی مجدد) نیاز به صرف زمان زیادی برای باز کردن مسیری از کانال ریشه داشته باشد که بسته یا بسیار باریک است.همین طور یک مثال دیگر شرایطی است که در عصب کشی قبلی یکی از کانال ها یا ریشه های دندان پیدا نشده است و در این درمان باید با صرف زمان آن ها را پیدا، پاکسازی و به طور کامل ضدعفونی کرد.

اگر می خواهید بدانید کانال ریشه چیست و تعداد آن چقدر است؟ این مطلب را بخوانید.

چرا موفقیت درمان مجدد ریشه (عصب کشی مجدد) قطعی نیست؟

حضور کانال بسته(کلسیفیه)، سوراخ شدن دندان، جدا شدن وسیله در ریشه، ترک ریشه و حضور عفونت وسیع و مقاوم اطراف ریشه از دلایل شایعی هستند که ممکن است سبب شوند شانس موفقیت درمان مجدد ریشه (عصب کشی مجدد) نسبت به دندانی که تا به حال عصب کشی نشده ودست نخورده کمتر باشد.

کانال بسته (کانال کلسیفیه)

همان طور که گفتیم ممکن است در عصب کشی قبلی تمام طول کانال ریشه به طور کامل پاکسازی نشده باشد یا یکی از کانال ها یا ریشه های دندان پیدا نشده باشد. در بسیاری از موارد این کانال ها و ریشه ها به طور کامل در درمان مجدد ریشه پاکسازی، شکل دهی و ضدعفونی می شوند اما گاهی علیرغم صرف زمان و استفاده از ابزارها و تکنیک های مختلف، قسمتی از کانال ریشه یا تمام آن همچنان بسته می ماند و امکان باز کردن آن وجود ندارد. وقتی قسمتی از مسیر کانال ریشه باز نشود، یعنی ضدعفونی نمی شود و میکروب ها و آلودگی های موجود در آن ممکن است در آینده دردسرساز شده و سبب عود عفونت در دندان شود.

اگر می خواهید راجع به کانال کلسیفیه چیست؟ بیشتر بدانید این مطلب را بخوانید.

سوراخ شدن دندان

گاهی ممکن است در عصب کشی قبلی قسمتی از تاج دندان یا فضای داخلی کانال ریشه سوراخ شده باشد: به این معنی که عاج سوراخ شده وفضای داخلی دندان به لثه و استخوان راه پیدا کرده باشد.
امروزه با پیشرفت های زیاد در علم مواد دندانی می توان این سوراخ شدگی ها را به طرز موثری با مواد مختلف زیست سازگار بست و‌ مهر و موم کرد به طوری که در در درازمدت مشکل خاصی ایجاد نکنند اما گاهی ممکن است شدت مشکل و عفونت ناشی از آن شدید باشد و علیرغم تلاش برای مدیریت و بستن آن هادر آینده مجددا دندان دچار آبسه و عفونت شود.

جدا شدن وسیله در ریشه

یک مورد دیگر که گاهی در دندان هایی که نیاز به درمان مجدد ریشه (عصب کشی مجدد) دارند مشاهده می شود حضورقطعه ای کوچک از وسیله جدا شده در عصب کشی قبلی در ریشه دندان است. شاید برایتان پیش آمده باشد که دندانپزشک به شما گفته باشند یک فایل در ریشه دندانتان جا مانده است. فایل یک وسیله فلزی مخصوص عصب کشی (درمان ریشه) است که برای پاکسازی داخل کانال ریشه به کار می رود. جدا شدن قطعه ای کوچک از فایل در کانال ریشه اتفاقی گاه بسیار غیرقابل پیش بینی است که ممکن است علیرغم رعایت تمام تمهیدات و احتیاط های لازم نیز پیش بیاید.

اگر چه حالت ایده آل این است که این قطعه از ریشه خارج شود اما متاسفانه در بسیاری از موارد امکان خارج کردن آن با توجه به موقعیت آن در فضای باریک کانال ریشه وجود ندارد. در این شرایط وسیله جدا شده مسیر کانال ریشه را مسدود می کند و مانع از پاکسازی و شست و شوی تمام کانال می شود.
الزاما باقی ماندن یک قطعه وسیله در کانال ریشه به خودی خود مشکلی ایجاد نمی کند، این وسیله حرکت نمی کند و جا به جا نمی شود و نگرانی هایی که از بعضی از بیماران می شنویم مانند ورود فایل به جریان خون، حرکت به سمت قلب یا مغز تحت هیچ شرایطی به واقعیت تبدیل نمی شود.
مهم آن است که بتوان فضای کانال ریشه را در اطراف وسیله جدا شده ضد عفونی کرد. بنابراین اگر شرایط خارج کردن وسیله وجود ندارد در هنگام درمان مجددریشه (عصب کشی مجدد) تلاش می شود تا بتوان از کنار این وسیله مسیری باز کرد تا در نهایت امکان نفوذ شوینده های داخل کانال و ضدعفونی فضای کانال ریشه را فراهم آورد.

مساله ای که وجود دارد این است که متاسفانه در بعضی از موارد محل جدا شدن وسیله در ریشه و شدت انسداد به نحوی است که باعث‌ می شود که علیرغم صرف زمان و تلاش فراوان به هیچ عنوان امکان رد شدن از کنار آن وجود نداشته باشد وبنابراین قطعه ای از مسیرکانال که وسیله در آن جدا شده است ضدعفونی نشده باقی می ما ند و‌د درازمدت ممکن است باعث‌ بروز علائم عفونت شود.

ترک ریشه

در پاره ای از موارد ممکن است در حین درمان در کف دندان یا در دیواره یکی از ریشه ها ترک مشاهده شود و بر اساس عمق نفوذ و شدت آن دندانپزشک متخصص درمان ریشه دندان را غیرقابل نگهداری تشخیص دهد یا احتمال دهد که ماندگاری دندان طولانی مدت نخواهد بود. ترک های دندان در بسیاری از موارد بسیار ظریف تر از آن هستند که در عکس(رادیوگرافی) دندان قابل مشاهده باشند.

عفونت وسیع و مقاوم اطراف ریشه

در کنار تمام موارد ذکر شده، گاهی اوقات عفونت اطراف ریشه ای که قبلا یک بار عصب کشی شده است بسیار مقاوم و تخریب استخوان ناشی از آن بسیار شدید است و میکروب هایی در خارج از ریشه وجود دارند که به درمان و داروها مقاوم هستند به طوری که با وجود انجام بهترین درمان ممکن باز هم عفونت بهبود پیدا نمی کند.

اگر درمان مجدد ریشه (عصب کشی مجدد) شکست بخورد، هیچ راه حل دیگری برای حفظ دندان وجود ندارد؟

در مواردی که درمان مجدد ریشه شکست بخورد، گزینه دیگری به نام جراحی انتهای ریشه وجود دارد ولی جراحی انتهای ریشه ممکن است با توجه به شرایط بعضی از دندان ها قابل انجام نباشد و به همین دلیل در صورت عدم موفقیت درمان مجدد ریشه (عصب کشی مجدد) دندان کشیدنی شود.

نوشته شده توسط دکتر ثنا جباری(متخصص درمان ریشه)