آیا بعد از عصب کشی آنتی بیوتیک لازم است؟

خیلی وقت ها بیماران بعد از اتمام درمان ریشه (عصب کشی) از من می پرسند که آیا لازم است آنتی بیوتیک (چرک خشک کن) مصرف کنند؟

شاید یک تصور رایج این است که برای از بین رفتن التهاب و عفونت دندان همیشه باید آنتی بیوتیک مصرف شود. این باور چنان شایع است که حتی عده ای اگر بعد از عصب کشی (درمان ریشه) برایشان آنتی بیوتیک تجویز نشود تعجب می کنند.

پیش از هرچیز باید به این نکته توجه کنیم که منشا عفونت دندان از آلودگی و میکروب های فضای داخلی کانال ریشه است. در پروسه درمان ریشه (عصب کشی) تمرکز اصلی بر شست و شو و ضدعفونی فضای داخلی ریشه و از بین بردن این میکروب هاست و بنابراین در بسیاری از موارد درمان ریشه (عصب کشی)  به تنهایی برای مبارزه با التهاب و عفونت کافیست. خیلی وقت ها آنتی بیوتیک هیچ کمک اضافه ای انجام نمی دهد و  چه آنتی بیوتیک مصرف کنید و چه نه روند ترمیم به خودی خود در بافت های اطراف ریشه دندان اتفاق می افتد.

مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک نه تنها لازم نیست بلکه یک عامل مهم در ایجاد پدیده ای به نام مقاومت آنتی بیوتیکی است که یک مشکل جهانی و فراگیر است. مقاومت آنتی بیوتیک وضعیتی است که باکتری ها به علت مصرف نادرست، نا به جا یا بیش از اندازه و بی رویه آنتی بیوتیک ها دچار تغییرات ساختاری می شوند و نسبت به آنتی بیوتیک مقاوم می شوند. در نتیجه بهبودی از عفونت ناشی از باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک سخت تر و دیرتر اتفاق می افتد. به این معنی که در شرایطی که افراد برای غلبه بر بیماری های عفونی واقعا به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشند، مصرف آن ها ممکن است به اندازه لازم موثر نباشد.

بعضی از بیماران هم تصور می کنند که چون بعد از درمان ریشه (عصب کشی) درد داشتند یعنی عفونت باقی مانده وجود دارد پس حتما نیاز به مصرف آنتی بیوتیک است. در حالی که نه تنها آنتی بیوتیک هیچ تاثیری بر روی درد بعد از درمان ندارد، این درد در بسیاری موارد طبیعی و عارضه گذرای بعد از درمان است.

در رابطه با درد بعد از درمان این مطلب را هم بخوانید: درد بعد از عصب کشی دندان طبیعی است؟

همواره بهتر است تشخیص نیاز واقعی به مصرف آنتی بیوتیک، نوع و دوز آن را به متخصص درمان ریشه بسپارید. معمولا متخصص درمان ریشه در صورتی برای شما آنتی بیوتیک تجویز می کند که عفونت دندانی علائم درگیری سیستمیک و گسترده داشته باشد که شامل تب، ناتوانی در بلع و تنفس، ضعف و ورم بافت های صورتی است.
البته در این حالت آنتی بیوتیک باز هم درمان اصلی را انجام نمیدهد بلکه فقط نقش کمکی در تخفیف علائم خواهد داشت و مادامی که از طریق عصب کشی (درمان ریشه) فضای داخلی کانال ریشه ضدعفونی نشود، منشا عفونت پابرجا مانده و علائم عفونت در آینده عود خواهد کرد. یعنی در این حالت مصرف آنتی بیوتیک همراه با درمان دندانپزشکی کمک کننده است. یک مورد استثنای دیگر شرایطی است که علیرغم انجام ضدعفونی و پاکسازی کانال ریشه در طی مراحل عصب کشی( درمان ریشه)  علائم عفونت از بین نرود مثلا همچنان ترشح چرکی از کانال ریشه وجود داشته باشد.

بهترین آنتی بیوتیک برای عفونت دندان چیست؟

تجویز آنتی بیوتیک فقط باید با تشخیص دندانپزشک انجام شود. در صورتی که واقعا نیاز باشد، معمولا بهترین آنتی بیوتیک برای عفونت دندان آموکسی سیلین است. ممکن است دندانپزشک آموکسی سیلین را به همراه مترونیدازول تجویز کند.

کاربرد کوآموکسی کلاو معمولا در شرایط عفونت مقاوم و یا در مواردی است که سیستم ایمنی فرد سرکوب شده باشد. پنی سیلین تزریقی به هدف تاثیرگذاری سریع تر در مواردی تجویز می شود که عفونت به سرعت پیشروی کرده باشد و فضای زیادی از صورت را درگیر کرده باشد. برای افرادی که به آموکسی سیلین حساسیت داشته باشند آنتی بیوتیک پیشنهادی کلیندامایسین است.

پیشنهاد می کنم برای دستیابی به اطلاعات کامل تر راجع به نحوه مصرف آنتی بیوتیک برای عفونت دندان این مقاله را هم مطالعه کنید: برای درمان عفونت ریشه دندان چه باید کرد؟