درمان عفونت ریشه دندان عصبی کشی شده

عفونت ریشه دندان عصب کشی شده با علائمی همراه می باشد که خوب است این علائم را بدانید و نسبت به آن آگاه باشید. بعد از شناسایی کردن علائم، علل و روشهای درمان آن توسط متخصص دندانپزشکی مشخص می شود.

عصب کشی دندان (Root Canal Therapy) یک فرآیند درمانی است که برای حفظ دندان هایی که عفونت یا آسیب های شدید دیده اند، انجام می شود. این روش به حذف عفونت از داخل دندان می پردازد. شامل برداشتن عصب و پالپ (بافت نرم درون دندان) و سپس تمیز کردن و تراشیدن داخلی دندان و در نهایت پر کردن آن است.

عفونت دندان عصب کشی شده

اگرچه عصب کشی دندان یک روش موثر برای نجات دندان آسیب دیده است، اما در برخی موارد ممکن است دندان پس از عصب کشی دچار عفونت شود. عفونت زیشه دندان عصب کشی شده دارای علائمی مانند درد شدید، تورم و قرمزی لثه، حساسیت به لمس و گرما یا سرما، بوی بد دهان و حتی خروج چرک است.

دلایل عفونت دندان عصب کشی شده

در ادامه برخی دلایل عفونت ریشه دندان عصب کشی شده را آورده ایم:

• عدم تکمیل فرآیند عصب کشی: در برخی موارد، بخش هایی از عصب یا بافت عفونی درون دندان باقی می مانند.
• آسیب به دندان: شکستگی، ترک خوردگی یا پوسیدگی جدید می تواند باعث نفوذ باکتری ها به داخل دندان و عفونت شود.
• کاهش کیفیت مواد پرکننده: با گذشت زمان، مواد پرکننده ممکن است خاصیت خود را از دست بدهند و باکتریها وارد دندان شوند.
• نشت یا ترک تاج دندان: اگر تاج دندانی که پس از عصب کشی قرار داده می شود، دارای نشت است یا ترک های ریزی دارد، باکتری ها می توانند وارد دندان شده و عفونت ایجاد کنند.
• سیستم ایمنی ضعیف: در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، احتمال عفونت دندان بیشتر است.

علائم عفونت در دندانی که قبلا عصب کشی شده چیست؟

اگر در ناحیه دندانی که قبلا عصب کشی شده است به صورت خود به خود یا در حین جویدن و فشار احساس درد و ناراحتی دارید، یا اگر در لثه مجاور آن آبسه (تورم) یا یک برجستگی جوش مانند کوچک با خروج چرک وجود دارد بهتر است زودتر به دندانپزشک مراجعه کنید چرا که ممکن است این علائم نشانه ی عفونت دندان عصب کشی شده باشد. همین طور گاهی ممکن است آبسه و ورم شدیدی وجود داشته باشد که به بیرون صورت گسترش پیدا کرده است.

به علاوه اگر بیش از یک ماه از عصب کشی اولیه (درمان ریشه) گذشته باشد اما همچنان درد شدیدی در آن ناحیه احساس می کنید یا آبسه لثه ای مرتبط با دندان بهبود پیدا نکرده یا دوباره عود کرده باشد بهتر است که برای ارزیابی مجدد شرایط دندان به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

حضور حساسیت به سرما وگرما در دندانی که مدت های زیادی از عصب کشی(درمان ریشه) آن می گذرد بسیار بعید است، به همین دلیل اکثر مواقع در صورت وجود حساسیت به گرما و سرما باید دنبال پوسیدگی جدید در دندانی بود که تا به حال عصب کشی نشده است. بسیار به ندرت ممکن است دندانی که به تازگی عصب کشی شده است به سرما و گرما حساس باشد و این مسئله ممکن است نشانه این باشد که در درمان قبلی کانالی در ریشه پیدا نشده است.

گاهی ممکن است شما هیچ گونه درد یا علامت دیگری نداشته باشید اما به صورت اتفاقی و در معاینات و چکاپ های سالیانه دندانپزشک در رادیوگرافی (عکس) شما در اطراف ریشه های دندانی که قبلا عصب کشی شده است علائم التهاب و عفونت را تشخیص دهد و به شما پیشنهاد درمان مجدد ریشه (یا در اصطلاح عصب کشی مجدد) بدهد.

عفونت دندان عصب کشی شده بعد از چند سال

عفونت ریشه دندان عصب کشی شده ممکن است بلافاصله پس از درمان یا سالها بعد اتفاق بیفتد. علت آن میتواند به عوامل مختلفی نظیر عدم تکمیل صحیح درمان، تغییرات در تاج دندان یا پوسیدگی جدید باشد.

درمان خانگی عفونت ریشه دندان عصب کشی شده

درمان خانگی عفونت دندان ممکن است تنها به کاهش موقتی علائم کمک کند و جایگزین درمان دندانپزشکی نشود. درمانهای خانگی شامل:

• دهان شویه نمکی: استفاده از محلول آب و نمک می تواند به کاهش تورم و التهاب کمک کند.
• استفاده از کمپرس سرد و گرم: کمپرس سرد برای کاهش تورم و کمپرس گرم برای تسکین درد مفید است.
• روغن های گیاهی: مالیدن روغن نعنا یا میخک می تواند تاحدودی درد را کاهش دهد.
• مصرف ضد دردها: استفاده از مسکن های بدون نسخه ممکن است کمک کننده باشد.

دانش اطلاعات مربوط به این موارد تنها به تسکین موقتی علائم کمک می کند. مراجعه به دندانپزشک ضروری است.

علت عفونت ریشه دندان عصب کشی شده چیست؟

درمان ریشه دندان یک درمان پیچیده است و نیاز به دقت و مهارت بالایی دارد، چرا که در محیط ظریف و باریک کانال های ریشه دندان انجام می شود. مانند سایر زمینه های پزشکی، در این حیطه نیزممکن است با‌ وجود تلاش برای انجام بهترین درمان ممکن، درمان اولیه با موفقیت کامل همراه نباشد. مشکل در عصب کشی اولیه (درمان ریشه) ممکن است مدتی کوتاه بعد از درمان خودش را نشان دهد یا سال ها بعد بروز پیدا کند.

چرا دندانم نیاز به عصب کشی مجدد (درمان مجدد ریشه) دارد؟ به صورت کلی در عصب کشی (درمان ریشه) ورود به فضای داخلی ریشه (کانال) از طریق تاج انجام می شود و هدف نهایی حذف تمام بافت های عصبی و خونی و همین طور حذف حداکثر باکتری ها از کانال های ریشه است. پس از آن فضای داخلی کانال ریشه و تاج دندان باید به خوبی مهر و موم شود تا باکتری ها نتوانند مجددا وارد شوند، این مهر و موم از طریق پرکردن فضای داخلی ریشه با مواد مخصوص پرکردگی کانال ریشه و سپس پرکردن یا روکش تاج انجام می شود.

به چه دلایلی ممکن است کانال های ریشه دوباره عفونی شوند؟

از کجا بفهمیم دندان عصب کشی شده عفونت کرده؟ اگر بعد از اتمام عصب کشی (درمان ریشه) پرکردن دائمی تاج یا قراردهی روکش بیش از حد به تعویق بیفتد ممکن است به علت نشت بزاق از پرکردگی موقت (پانسمان) کانال های دندان دوباره آلوده شوند. یکی از دلایل تاکید ما به انجام درمان های تاجی (پرکردگی و روکش) در سریع ترین زمان ممکن بعد از عصب کشی (درمان ریشه) همین مساله است.

به علاوه اگر مشکلاتی در کیفیت پاکسازی و ضدعفونی کانال های ریشه در عصب کشی اولیه (درمان ریشه) وجود داشته باشد یا کانال های ریز و ظریف در حین درمان اولیه کشف نشده باشند، باکتری های باقی مانده درانشعابات و بی نظمی های پیچیده کانال های دندان سبب ایجاد علائم عفونت در آینده می شوند. اگر کانال ریشه با کیفیت بالا پر نشده باشد یعنی فضای داخلی کانال ریشه به درستی مهر و موم نشده است: این شرایط هم ممکن است در دراز مدت به علت نشت مجدد میکروب ها سبب عفونت مجدد دندان شود.

در مورد دندان هایی که مدت زیادی از عصب کشی اولیه (درمان ریشه) آن ها می گذرد بروز مشکلاتی در پرکردگی تاجی مانند شکستن پرکردگی یا عود پوسیدگی جدید زیر پرکردگی باعث کاهش کیفیت پرکردگی و تطابق آن با تاج دندان می شود و در نتیجه بزاق از لبه های پرکردگی تاج به فضای داخلی کانال های ریشه دندان نفوذ پیدا کرده و سبب آلودگی مجدد ریشه می شود.

به علاوه تمام موارد بالا یکی دیگر از دلایل عفونت در دندانی که قبلا عصب کشی(درمان ریشه) شده است، گسترش ترک های تاجی عمیق به فضای ریشه یا ایجاد ترک به صورت عمودی در ریشه دندان است. این حالت متاسفانه درمانی ندارد و تنها راه حل آن کشیدن دندان است.

روش‌ درمان عفونت دندان عصب کشی شده چیست؟

در صورتی که شرایط تاجی دندان قابل نگهداری باشد و دندان کشیدنی نباشد، اولین انتخاب درمانی درمان مجدد ریشه (یا در اصطلاح عصب کشی مجدد) است. در این روش مواد پرکردگی قبلی ریشه از کانال ها خارج می شود و مجددا فضای داخلی کانال ریشه شست و شو ضدعفونی می شود و درنهایت فضای داخلی ریشه با کیفیت بالا پر می شود.
اگر درمان مجدد ریشه( عصب کشی مجدد) نیز برای برطرف کردن درد و عفونت کافی نباشد به عنوان خط آخر، انجام جراحی انتهای ریشه دندان نیز امکان پذیر است. البته جراحی انتهای ریشه در موارد خاصی و بسته به شرایط کیس مورد نظر ممکن است قابل انجام نباشد.

در صورتی که به هر دلیلی انجام درمان مجدد ریشه (عصب کشی مجدد) و جراحی انتهای ریشه امکان پذیر نباشد، دندانی که قبلاعصب کشی شده است باید کشیده شود. با کشیدن منشا عفونت که دندان است از دهان حذف می شود و بنابراین علائم عفونت نیز برطرف میشود.در نظر داشته باشید که هدف حفظ دندان طبیعی تا حد ممکن است و کشیدن تنها درصورتی تجویز می شود که هیچ راه حلی برای نگهداری دندان وجود نداشته باشد.

تشخیص عفونت ریشه دندان از عکس رادیوگرافی

اگر دندانم علامتی نداشته باشد اما دندانپزشک از روی رادیوگرافی (عکس) تشخیص دهد که نیاز به درمان مجدد ریشه وجود دارد، می توانم فعلا درمان آن را به تعویق بیندازم؟ اگر در رادیوگرافی (عکس) دندان در اطراف ریشه دندانی که قبلا عصب کشی شده است علائم التهاب دیده شود در بسیاری از موارد تعویق طولانی مدت درمان مجدد ریشه انتخاب مناسبی نیست، به خصوص اگر پرکردگی تاجی فعلی دندان هم چندان ایده آل نباشد.

چرا که این التهاب ممکن است هر زمانی به صورت درد و ورم شدید یا آبسه خودش را نشان دهد. همین طور تاخیر طولانی مدت در درمان ممکن است سبب شود دندانی که در حال حاضر قابل نگهداری است بعدها کشیدنی تشخیص داده شود و نیاز به کشیدن و قراردهی ایمپلنت باشد.

آیا خوردن آنتی بیوتیک به تنهایی برای درمان عفونت دندان عصب کشی شده کافیست؟

یک تصور بسیار نادرست این است که خوردن آنتی بیوتیک یا قرص چرک خشک کن قوی برای عفونت دندان منجر به برطرف شدن و درمان قطعی عفونت میشود. در حالی که در مورد عفونت های دندانی این مساله صدق نمی کند چرا که مصرف آنتی بیوتیک تنها به عنوان یک اقدام جانبی و کمکی در کنار درمان ریشه دندان عمل می کند و فقط علائم خارجی عفونت مثل ورم را تسکین میدهد اما درمان قطعی انجام نمی دهد.

چرا که منشا اصلی مشکل از آلودگی فضای داخلی کانال ریشه دندان است ومادامی که اقدام دندانپزشکی یعنی درمان ریشه (عصب کشی ) یا درمان ریشه مجدد در کانال ریشه از طریق شست و شو و ضدعفونی با شوینده های مخصوص کانال ریشه انجام نشود، در نهایت عفونت به علت عدم درمان قطعی عود خواهد کرد حتی اگر علائم ظاهری آن یعنی ورم و آبسه به صورت موقتی برطرف شود.

به علاوه از لحاظ علمی‌ تجویز آنتی بیوتیک فقط در مواردی که عفونت دندانی گسترده باشد (یعنی به صورت ورم صورتی باشد یا سبب تب و بی حالی شده باشد یا تداوم ترشح چرکی از ریشه علیرغم انجام درمان ریشه اصولی وجود داشته باشد و به اصطلاح عفونت مقاوم باشد) لازم است و‌در غیر این صورت تجویز آن برای عفونت دندانی مبنای علمی ندارد.

آیا همیشه ایجاد علائم در دندان به معنی عدم موفقیت است؟

اگر درمان ریشه (عصب کشی) به تازگی انجام شده باشد تا حتی یک ماه بعد از درمان ممکن است عوارضی مانند درد حین جویدن وجود داشته باشد.

همین طور باید علت اصلی درد را جویا شد، برای مثال گاهی مواقع علت درد می تواند فقط به علت گیر غذایی ناشی از یک پرکردگی یا روکش نه چندان ایده آل باشد و مشکل فقط با قراردهی روکش جدید و یا پرکردگی تاجی مناسب برطرف شود.

در نهایت حالتی هم وجود دارد که ممکن است شما هیچ گونه مشکل دندانی نداشته باشید اما احساس دندان درد کنید، در علم دندانپزشکی چندین توضیح برای این مسئله وجود دارد: حالتی که مشکل فیزیکی در جای دیگری از بدن وجود دارد اما به واسطه عصب دهی مشترک با دندان ها، شما درد را در ناحیه دندان هایتان حس می کنید. در واقع درد از جای دیگری به دندان شما ارجاع داده می شود: یک مثال شایع حالتی است که شما دردهای ناشی از سینوزیت یا سردرد را در ناحیه دندان هایتان حس کنید.

گاهی نیز ممکن است هیچ گونه مشکل مرتبط با دندان در ناحیه تشخیص داده نشود و بر اساس کیفیت درد و علائم ذکر شده دندانپزشک مشکوک به دردهای نوروپاتیک شود و شما را به یک نورولوژیست (متخصص مغز و اعصاب) برای درمان درد ارجاع دهد.

بهتر است به احتمال دیگری به نام درد فانتوم یا توهمی هم اشاره کرد.در علم پزشکی حالتی وجود دارد که در آن یک عضو بدن (برای مثال پا) قطع شده است اما بیمار در عضو قطع شده احساس درد می کند. بسیار به ندرت در مورد دندانی که عصب کشی شده است هم ممکن است این حالت اتفاق بیفتد: در این شرایط با این که بافت های عصبی پالپ دندان خارج شده است، به علت سیگنال هایی که پایانه های عصبی که به دندان می رسند، به مغز می فرستند همچنان در آن ناحیه درد حس می شود.

مراجعه به دندانپزشک

دندانپزشک با استفاده از رادیوگرافی و مشاهدات بالینی، محل و شدت عفونت را تشخیص می دهد. و مراحل زیر را ممکن است انجام دهد.

• تخلیه عفونت: بسته به وضعیت دندان، دندانپزشک ممکن است نیاز به تخلیهی عفونت از دندان یا لثه داشته باشد.
• تجدید عصب کشی: در برخی موارد، دندانپزشک نیاز به انجام عصب کشی مجدد دندان دارد تا تمام بافت عفونی را حذف کند.
• جراحی: در موارد شدیدتر، جراحی اپیکواکتومی (Apicoectomy) یعنی حذف نوک ریشه دندان و بافتهای عفونی اطراف آن ممکن است لازم شود.
• برداشتن دندان: اگر دندان بسیار آسیب دیده و غیرقابل نجات باشد، برداشتن آن ممکن است بهترین گزینه باشد.

کلام آخر

بعد از اینکه متوجه علائم عفونت دندان عصب کشی شده خود شدید، برای برطرف شدن آن باید هرچه سریعتر به پزشک معالج خود مراجعه نمایید. در صورتی که عفونت دندان عصب کشی شده را جدی نگیرید، ممکن است مشکلات بیشتری در دهان و دندان شما ایجاد گردد. دندانپزشک با بررسی علائم، علل از بهترین روشهای درمان برای رفع عفونت دندان های شما استفاده می کند.

عفونت دندان عصب کشی شده میتواند بعد از چند سال یا بلافاصله پس از درمان اتفاق بیفتد و دلایل مختلفی برای آن وجود دارد. درمان خانگی ممکن است تنها به کاهش موقت علائم کمک کند و برای درمان قطعی نیاز به تجویز آنتیبیوتیک و مراقبتهای دندانپزشکی است. مهمترین اقدام در مواجهه با عفونت دندان عصب کشی شده، مراجعه به متخصص درمان ریشه و پیروی دقیق از توصیه های او است.

دکتر ثنا جباری

نوشته شده توسط دکتر ثنا جباری(متخصص درمان ریشه)

سوالات متداول

از کجا بفهمیم که دندان عصب کشی شده عفونت کرده است؟

برخی از نشانه‌های عفونت دندان عصب کشی شده، درد شدید و مداوم در ناحیه دندان، تورم گونه، حساسیت بیش از حد به سرما و گرما، تغییر رنگ دندان می‌باشد. این علائم می‌توانند نشان دهنده وجود عفونت در دندان‌های عصب کشی شده باشند.

آیا دندانی که عصب ندارد می توان دچار عفونت شود؟

بله، دندان‌هایی که قبلا عصب کشی شده‌اند نیز می‌توانند دچار عفونت شوند. این عفونت معمولا با علائمی مانند درد، تورم و تغییر رنگ دندان همراه است.

دکتر ثنا جباری

سلام من دکتر ثنا جباری، جراح دندانپزشک و متخصص درمان ریشه دندان هستم. از همون ابتدای مسیر حرفه ای خودم تصمیم گرفتم اولویتم رو صرف وقت، حوصله و توجه ویژه برای هر بیمار بدونم تا مطمئن باشم نه تنها به تمام سوالات و نگرانی های مراجعینم پاسخ کامل داده می شه بلکه برای رسیدن به کیفیت مطلوب در درمان تک تک بیماران به هر میزانی که لازم هست، تلاش کنم.